Op 18 december jl. heeft de Raad van State een belangrijke uitspraak gedaan over de beoordeling van natuurvergunningen. Deze uitspraak heeft verstrekkende gevolgen voor bedrijven. Graag lichten we puntsgewijs toe wat deze uitspraak betekent voor ondernemers en hun vergunningstrajecten.
Vergunningplicht bij iedere wijziging
De uitspraak verandert de huidige lijn van uitspraken en brengt nieuwe verplichtingen met zich mee. Dit is het gevolg van een arrest van het Europese Hof van Justitie, dat de basis legt voor een strengere beoordeling binnen de natuurwetgeving. Zo geldt met de uitspraak van 18 december dat bedrijven vanaf nu ook voor interne saldering van stikstof een natuurvergunning nodig hebben. Dat betekent dat ondernemers, zelfs zonder toename van stikstofdepositie, voortaan een natuurvergunning moeten aanvragen.
Voor veel veehouderijen blijft op dit punt alles bij het oude: zij hadden al een vergunningsplicht vanwege de noodzakelijke passende beoordeling bij het gebruik van emissiearme stalsystemen. De eisen voor interne saldering worden met deze uitspraak echter aanzienlijk aangescherpt.
Interne saldering strenger beoordeeld
Tot nu toe konden bedrijven interne saldering toepassen zonder vergunningsplicht, mits zij onomstotelijk aantoonden dat er geen toename van stikstofdepositie was. Met deze uitspraak volstaat dat niet langer. Een nieuwe ontwikkeling die zelfstandig gevolgen heeft voor Natura 2000-gebieden – zoals stikstofdepositie – vereist nu altijd een vergunning. Het is niet meer toegestaan om een nieuwe ontwikkeling vooraf te compenseren met vergunde rechten van een bestaande vergunning. Dit kan alleen binnen een passende beoordeling als onderdeel van de vergunningaanvraag.
Gebruik van vergunde rechten en referentiesituatie
Bij het gebruik van vergunde rechten voor een passende beoordeling geeft de uitspraak ook meer duidelijkheid. Wanneer een verleende natuurvergunning beschikbaar is, kunnen ondernemers deze volledig inzetten voor een nieuwe ontwikkeling. Ontbreekt een natuurvergunning dan kunnen zij alleen andere (milieu)vergunde rechten gebruiken. Hierbij moeten bedrijven aantonen dat deze vergunde activiteiten daadwerkelijk in gebruik zijn of zonder nieuwe natuurvergunning hervat kunnen worden. Niet-gerealiseerde activiteiten mogen zij niet meer als referentiesituatie gebruiken.
Ook moeten provincies rekening houden met de actuele staat van de natuur. Een aanpassing van de referentiesituatie mag alleen worden gebruikt als is onderbouwd dat deze niet nodig is voor natuurherstel of om verslechtering te voorkomen. Provincies kunnen hier aanvullende regels voor opstellen.
Gevolgen voor lopende en toekomstige vergunningaanvragen
Bedrijven met lopende aanvragen voor een omgevingsvergunning die voor 1 januari 2024 (dus voor de huidige Omgevingswet) zijn ingediend, kunnen ook geraakt worden door deze uitspraak. In veel van deze aanvragen is mogelijk gemotiveerd dat er geen natuurvergunning nodig was, maar dat is nu anders. Vanaf 18 december is voor intern salderen tevens een aanvraag voor een natuurvergunning noodzakelijk.
Overgangsperiode voor bedrijven zonder natuurtoestemming
De uitspraak heeft ook grote gevolgen voor bedrijven die in de periode 2020 tot nu geen natuurvergunning nodig hadden. Voor deze bedrijven betekent de uitspraak dat er alsnog een vergunning nodig is. Formeel zijn deze ondernemingen per direct in overtreding als zij de activiteit al hebben uitgevoerd. Gelukkig is er een overgangsperiode van vijf jaar ingesteld. In deze periode kunnen bedrijven alsnog een vergunning aanvragen en worden ze niet gehandhaafd, aldus de Raad van State.
Voor bedrijven die nog niet gestart zijn met een gewijzigde activiteit, geldt dat zij eerst een vergunning moeten aanvragen voordat zij verder kunnen. Dat maakt dat ook veel bouwprojecten opnieuw vertraagd worden, omdat er nu alsnog een natuurvergunningsprocedure doorlopen dient te worden. Dit maakt het plannen van bedrijfsontwikkelingen nog belangrijker.
Hoe nu verder?
De nieuwe uitspraak van de Raad van State legt een grote verantwoordelijkheid bij bedrijven om hun vergunningstrajecten zorgvuldig aan te pakken. Bij Van Dun Advies staan we klaar om bedrijven te begeleiden in dit complexe proces. We helpen onze klanten om inzicht te krijgen in hun situatie, de juiste vergunningen aan te vragen en strategisch vooruit te kijken. Neem contact met ons op om de gevolgen voor jouw bedrijf te bespreken.
Nog vragen?
Heb je vragen over de nieuwe regels of wil je weten wat dit betekent voor jouw vergunningen? Neem dan contact op met Van Dun Advies. Wij helpen je graag verder.
